3 chiến lược chiến tranh của Mỹ trong Cuộc kháng chiến Chống Mỹ (1954 - 1975)
- Người viết: AT SCHOOL lúc
- Lịch sử
- - 0 Bình luận
Trong giai đoạn 1954 - 1975, đế quốc Mỹ đã thực hiện 3 chiến lược chiến tranh tại Việt Nam. Đây là nội dung quan trọng trong đề thi tốt nghiệp THPT 2026 môn Lịch sử mà các em học sinh cần nắm và hiểu được. Cụ thể
I. CHIẾN LƯỢC CHIẾN TRANH ĐẶC BIỆT CỦA MỸ (1961 - 1965)
1. Hoàn cảnh
Phong trào Đồng khởi của nhân dân miền Nam đã làm phá sản chiến lược Chiến tranh đơn phương của Mỹ.
Cuối năm 1960, hình thức thống trị bằng chính quyền tay sai độc tài Ngô Đình Diệm bị thất bại.
→ Mỹ chuyển sang chiến lược Chiến tranh đặc biệt.
2. Công thức
Chiến tranh đặc biệt (hình thức xâm lược thực dân kiểu mới): Quân đội Sài Gòn + Cố vấn Mỹ + Viện trợ quân sự và kinh tế Mỹ.
3. Âm mưu
- Âm mưu chiến lược:
Chống lại lực lượng cách mạng và nhân dân Việt Nam.
Chia cắt lâu dài nước Việt Nam, biến miền Nam thành thuộc địa kiểu mới và căn cứ quân sự của Mỹ ở Đông Nam Á.
Ngăn chặn ảnh hưởng của CNXH xuống khu vực Đông Nam Á.
- Âm mưu trực tiếp: “Dùng người Việt đánh người Việt”.
4. Kế hoạch
Kế hoạch Stalay Taylor (1961–1963): Bình định miền Nam trong 18 tháng.
Kế hoạch Giônxơn – Mắc Namara (1964–1965): Bình định miền Nam có trọng điểm trong 2 năm → Bước đầu của Chiến tranh đặc biệt.
5. Thủ đoạn
Chính quyền Sài Gòn ra sức bắt lính để tăng nhanh quân số.
Sử dụng chiến thuật “trực thăng vận” và “thiết xa vận”.
Mỹ đưa lực lượng cố vấn quân sự vào miền Nam Việt Nam, lập Bộ chỉ huy quân sự Mỹ (MACV – 1962) để trực tiếp chỉ đạo quân đội Sài Gòn.
Ráo riết tiến hành dồn dân, lập “ấp chiến lược”, coi như “xương sống”, sau đó nâng lên thành “quốc sách” của Chiến tranh đặc biệt.
Tiến hành các cuộc hành quân càn quét, ra sức thực hiện kế hoạch bình định nhằm chiếm đất, giành dân.
Bước đầu tiến hành chiến tranh phá hoại miền Bắc.
6. Nhận xét
Với Chiến tranh đặc biệt, Mỹ muốn biến miền Nam Việt Nam thành nơi thí điểm cuộc chiến tranh xâm lược thực dân kiểu mới.
Mỹ đã kết hợp những thủ đoạn chính trị, quân sự, kinh tế, văn hóa và trang bị vũ khí hiện đại với những biện pháp dã man, tàn bạo.
Là loại hình chiến tranh do Mỹ gây ra nhằm “chiến tranh thực dân kiểu mới”, dùng để đè bẹp phong trào nổi dậy, đẩy mạnh chiến tranh du kích của các nước thuộc địa kiểu mới.
Trích trong sách 12 chủ đề lịch sử chuyên sâu: https://atschool.vn/products/12-chu-de-lich-su-chuyen-sau-on-thi-dgnl-tot-nghiep-thpt-chuong-trinh-moi
II. CHIẾN LƯỢC CHIẾN TRANH CỤC BỘ CỦA MỸ (1965 - 1968)
1. Hoàn cảnh
Quân dân miền Nam đang ở thế chủ động trên chiến trường.
Quân đội Sài Gòn đã lâm vào thế bị động về chiến lược và tổn thất về lực lượng.
Thất bại của chiến lược Chiến tranh đặc biệt buộc Mỹ chuyển sang chiến lược Chiến tranh cục bộ nhằm đẩy mạnh xâm lược miền Nam và mở rộng chiến tranh phá hoại miền Bắc.
2. Công thức
Chiến lược Chiến tranh cục bộ (hình thức xâm lược thực dân kiểu mới) = Quân Mỹ + Quân Đồng minh + Quân đội Sài Gòn + Cố vấn Mỹ + Viện trợ quân sự và kinh tế Mỹ.
3. Âm mưu
- Âm mưu chiến lược: Giống với chiến lược Chiến tranh đặc biệt.
- Âm mưu trực tiếp:
“Dùng người Mỹ trị người Việt.”
Tạo ưu thế bình lực và hỏa lực để áp đảo lực lượng cách mạng bằng chiến lược quân sự mới “tìm diệt”.
Giành lại thế chủ động trên chiến trường, đẩy lực lượng cách mạng về thế phòng ngự, bị động.
4. Vai trò của quân đội Mỹ
Trực tiếp tham chiến (quân đội) → Bản chất xâm lược bộc lộ.
Điều khiển chiến tranh thông qua hệ thống cố vấn.
5. Thủ đoạn
Ồ ạt đưa quân đội Mỹ và quân Đồng minh vào miền Nam mở đầu quá trình “Mỹ hóa” chiến tranh xâm lược Việt Nam.
Tăng cường phát triển lực lượng quân đội Sài Gòn để hỗ trợ.
Mở cuộc hành quân “tìm diệt” vào Vạn Tường.
Mở các cuộc hành quân “tìm diệt và bình định” trong 2 mùa khô 1965–1966 và 1966–1967.
Mở rộng chiến tranh phá hoại miền Bắc bằng không quân và hải quân.
Tiếp tục xây dựng ấp chiến lược để bình định miền Nam.
6. Nhận xét
Đế quốc Mỹ đã tới “một bước leo thang” chiến tranh cao nhất và là cố gắng quân sự lớn nhất. Nhưng thực chất đây là “chiến tranh hạn chế” trong chiến lược toàn cầu “phản ứng linh hoạt”.
Sử dụng quân đội Mỹ mở ra thời kỳ “Mỹ hóa” chiến tranh xâm lược Việt Nam.
Trích trong sách 12 chủ đề lịch sử chuyên sâu: https://atschool.vn/products/12-chu-de-lich-su-chuyen-sau-on-thi-dgnl-tot-nghiep-thpt-chuong-trinh-moi
III. CHIẾN LƯỢC VIỆT NAM HÓA CHIẾN TRANH VÀ ĐÔNG DƯƠNG HÓA CHIẾN TRANH (1969 - 1973)
1. Hoàn cảnh
Phong trào phản đối Mỹ tiến hành chiến tranh xâm lược Việt Nam trên thế giới ngày càng dâng cao.
So sánh lực lượng trên thế giới không có lợi cho chủ nghĩa đế quốc
(Phong trào giải phóng dân tộc phát triển mạnh mẽ, thuộc địa của chủ nghĩa đế quốc bị thu hẹp).Chiến lược Chiến tranh cục bộ thực hiện ở miền Nam đã thất bại.
=> Đầu năm 1969, Níchxơn lên nắm chính quyền ở Mỹ, đề ra “học thuyết Níchxơn”, thực hiện chiến lược Việt Nam hóa chiến tranh và mở rộng chiến tranh ra toàn Đông Dương, thực hiện chiến lược Đông Dương hóa chiến tranh.
2. Công thức
Chiến lược Việt Nam hóa chiến tranh (hình thức xâm lược thực dân kiểu mới) = Quân đội Sài Gòn + Cố vấn Mỹ + Hỏa lực, không quân, hậu cần Mỹ.
3. Âm mưu
- Âm mưu chiến lược: Giống với chiến lược Chiến tranh đặc biệt và Chiến tranh cục bộ.
- Âm mưu trực tiếp: “Dùng người Việt đánh người Việt”, “Dùng người Đông Dương đánh người Đông Dương.”
4. Vai trò của quân đội Mỹ
Cung cấp hỏa lực, không quân, hậu cần cho quân đội Sài Gòn.
Điều khiển chiến tranh thông qua hệ thống cố vấn.
Quân đội Mỹ vẫn tham chiến trong những năm đầu của Việt Nam hóa sau đó rút dần về nước.
5. Thủ đoạn
Rút dần quân Mỹ và Đồng minh ra khỏi chiến tranh để giảm xương máu người Mỹ, đồng thời tăng cường lực lượng quân đội Sài Gòn để tận dụng xương máu người Việt (mở đầu cho quá trình “phi Mỹ hóa” chiến tranh xâm lược Việt Nam).
Tiến hành các cuộc hành quân xâm lược sang các nước Đông Dương mở rộng chiến tranh xâm lược: Campuchia (1970), Lào (1971).
Hòa hoãn với Trung Quốc, Liên Xô nhằm hạn chế sự giúp đỡ của các nước này đối với cách mạng Việt Nam.
Tăng cường viện trợ kinh tế, quân sự cho chính quyền và quân đội Sài Gòn.
Tiến hành chiến tranh phá hoại miền Bắc lần hai.
Có những mưu toan thiểu thiện chí trên bàn đàm phán ở Hội nghị Pari.
6. Nhận xét
Chiến lược có quy mô toàn diện và phạm vi rộng lớn (quân sự, kinh tế, chính trị, ngoại giao).
Thể hiện tính chất thâm độc, tàn bạo, bản chất ngoan cố và hiếu chiến của Mỹ.
Đây là hình thức cao nhất của chiến tranh thực dân kiểu mới của Mỹ ở miền Nam. Nhưng là sản phẩm của thế thua, thể hiện thất bại và chứa đựng nhiều mâu thuẫn (tình hình Mỹ đang suy yếu, quân đội Sài Gòn yếu ớt, quân đội Sài Gòn không thể mạnh hơn và thay thế quân Mỹ trên chiến trường).
Toàn bộ nội dung kiến thức được trích trong sách 12 chủ đề lịch sử chuyên sâu, các em tham khảo tại link sau: