Cách viết phần Đánh giá nghệ thuật trong Nghị luận văn học

Phần đánh giá nghệ thuật là bước quan trọng giúp bài nghị luận văn học đạt đến chiều sâu cảm thụ. Không chỉ dừng lại ở việc “hiểu” tác phẩm, đây còn là nơi người viết thể hiện khả năng phân tích cái đẹp của ngôn từ, hình tượng và phong cách nghệ thuật – những yếu tố làm nên linh hồn của văn chương.

1. Vị trí và vai trò của phần đánh giá nghệ thuật

• Sau khi phân tích nội dung, bạn cần nhận xét về phương diện nghệ thuật để chỉ ra cách tác giả thể hiện tư tưởng và cảm xúc.

• Đây là phần giúp bài viết đạt điểm cao ở tiêu chí “độ sâu” và “tính toàn diện”, bởi nó thể hiện khả năng cảm thụ tinh tế của người viết.

2. Cấu trúc 3 bước dễ nhớ

• Nêu phương diện nghệ thuật tiêu biểu

Tác giả sử dụng thủ pháp nào? (Ngôn ngữ, hình ảnh, giọng điệu, kết cấu, biểu tượng…)

• Phân tích cụ thể

Dẫn chứng minh họa + Giải thích tác dụng, hiệu quả của thủ pháp nghệ thuật đó.

• Đánh giá khái quát, liên hệ mở rộng

- So sánh với phong cách tác giả, đặc trưng trào lưu văn học hoặc tác phẩm cùng thời.
- Khẳng định giá trị độc đáo và đóng góp nghệ thuật của tác phẩm.

3. Một số mẫu câu gợi ý

Mở đầu phần đánh giá:

• “Về phương diện nghệ thuật, đoạn trích gây ấn tượng bởi…”

• “Không chỉ đặc sắc về nội dung, tác phẩm còn cuốn hút người đọc nhờ…”

• “Dưới ngòi bút tài hoa của tác giả, nghệ thuật biểu đạt trở nên…”

Khi phân tích cụ thể:

• “Việc sử dụng hình ảnh… góp phần tạo nên…”

• “Giọng điệu… đã khắc họa rõ hơn…”

• “Biện pháp tu từ… được vận dụng tinh tế để…”

Khi đánh giá khái quát:

• “Có thể nói, nghệ thuật ở đây là sự kết hợp hài hòa giữa… và…”

• “Đây là nét đặc sắc trong phong cách sáng tác của tác giả…”

• “Cách thể hiện này góp phần khẳng định vị trí của tác phẩm trong dòng chảy văn học Việt Nam.”

4. Ví dụ minh họa: Đánh giá nghệ thuật trong Vợ nhặt – Kim Lân

Bước 1: Mở đầu đánh giá nghệ thuật

Tác phẩm Vợ nhặt gây ấn tượng mạnh mẽ nhờ tình huống truyện độc đáo và biện pháp miêu tả tinh tế, khắc họa sâu sắc nỗi đau cùng khát vọng sống mãnh liệt của con người trong nạn đói.

Bước 2: Phân tích cụ thể

Kim Lân khéo léo tạo đối lập giữa nghèo đói và niềm tin sống, thể hiện qua hình ảnh “vợ nhặt” – vừa bi thương vừa nhân hậu. Giọng điệu giản dị, chân chất nhưng thấm đẫm tình người, giúp nổi bật sự tương phản giữa hiện thực tàn khốc và ánh sáng nhân đạo trong tâm hồn con người.

Bước 3: Đánh giá khái quát

Nghệ thuật trong Vợ nhặt là sự hòa quyện tinh tế giữa tình huống truyện và miêu tả tâm lý nhân vật, thể hiện tư tưởng nhân văn sâu sắc của Kim Lân. Đây cũng là dấu ấn phong cách riêng của ông – luôn nhìn thấy vẻ đẹp và niềm hy vọng trong những phận đời nghèo khổ, góp phần khẳng định vị trí của tác phẩm trong nền văn học hiện đại Việt Nam.

Bài viết thuộc bản quyền của Học Văn cô Minh Hương. Vui lòng ghi nguồn khi chia sẻ bài viết!

Kết nối cô Minh Hương qua: 

• Fanpage: Học Văn cô Minh Hương
• TikTok: @hocvancominhhuong
• Youtube: AT School
• Đăng kí lộ trình ôn thi: http://atschool.vn/pages/giaiphapa2k8